Covid-19 vẫn đang hoành hành ở Mỹ, nguyên nhân là do xuất hiện các biến thể nguy hiểm hơn, có khả năng lan truyền mạnh hơn.
Nhưng theo các chuyên gia, nguyên nhân chủ yếu vẫn là do một bộ phận người dân Mỹ từ chối tiêm vắc xin.
Số ca mắc mới trong tuần qua trên toàn quốc ở Mỹ tăng 44% so với tuần trước đó, số ca nhập viện tăng 41% và số ca t.ử v.ong tăng 26%. Trong đó, số ca nhiễm mới xảy ra ở cả những người chưa được tiêm chủng và người đã chủng ngừa. Tuy nhiên, tỷ lệ nhiễm bệnh ở những người đã được tiêm chủng thấp hơn nhiều. Nguyên nhân là vì vắc xin đã được chứng minh hiệu quả trong việc chống lại SARS-CoV-2 và thậm chí là cả các biến thể nguy hiểm của nó.
Bài Viết Liên Quan
- Quảng Nam: Số ca sốt xuất huyết tăng cao
- Cách khắc phục giãn mao mạch ở mặt cho chị em không còn tự ti lo lắng
- Tại sao nhiều người luôn chảy nước mũi khi gặp trời lạnh?
Theo nghiên cứu của CDC Mỹ, tải lượng virus mang trong đường hô hấp trên ở một người nhiễm bệnh đã được tiêm vắc xin đầy đủ hoặc một phần thấp hơn khoảng 40% so với những bệnh chưa được tiêm chủng. Ảnh minh họa: europa.
Theo ước tính của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, những người đã được tiêm chủng đối mặt nguy cơ nhiễm bệnh thấp hơn 8 lần và nguy cơ nhập viện, t.ử v.ong thấp hơn 25 lần so với những người chưa chủng ngừa. CDC cũng lưu ý, các yếu tố khác, chẳng hạn như thời gian tiếp xúc với virus, thời gian tiếp xúc gần với người bệnh có thể ảnh hưởng đến mức độ bệnh nặng hay nhẹ của một người nào đó. Chưa kể việc nhiễm một biến thể dễ lây truyền hơn có thể khiến mọi thứ trở nên phức tạp.
Dưới đây là những gì mà các nghiên cứu cập nhật cho thấy sự khác biệt về n.hiễm t.rùng ở những người đã tiêm phòng và chưa tiêm phòng.
Người đã tiêm chủng có triệu chứng bệnh nhẹ hơn, thời gian tồn tại bệnh ngắn hơn
Một nghiên cứu của CDC sử dụng các dữ liệu thu thập được trước khi biến thể Delta trở thành phiên bản virus SARS-CoV-2 chiếm ưu thế ở Mỹ cho thấy, những người đã được chủng ngừa đầy đủ hoặc một phần có các triệu chứng như sốt, ớn lạnh thấp hơn khoảng 60% so với những người chưa tiêm chủng, khi bị nhiễm bệnh.
Một số trong khoảng gần 4.000 nhân viên chăm sóc sức khỏe đã được tiêm vắc xin trong nghiên cứu nói trên hoàn toàn không có các triệu chứng khi mắc bệnh. Nếu có, các triệu chứng tồn tại ngắn hơn, chỉ khoảng 10 ngày so với khoảng 17 ngày ở những người không được tiêm vắc xin.
Dữ liệu xác nhận vắc xin đang làm chính xác những gì nó phải làm, đó là ngăn ngừa bệnh chuyển nặng, ngăn ngừa nguy cơ phải nhập viện và t.ử v.ong, Giám đốc CDC Mỹ Rochelle Walensky cho biết trong một cuộc họp hôm 2/8.
Tính đến ngày 26/7, có hơn 163 triệu người ở Mỹ đã được tiêm chủng đầy đủ. Trong số đó, CDC mới chỉ ghi nhận 6.587 người bị n.hiễm t.rùng nặng đến mức phải nhập viện hoặc t.ử v.ong. Tổng cộng chỉ có 1.293 người trong số họ đã t.ử v.ong, con số này tương đương tỷ lệ ít hơn 0,001% trong số những người đã được tiêm chủng đầy đủ vào thời điểm đó.
Người đã tiêm chủng khi mắc bệnh ít lây truyền virus hơn
Theo nghiên cứu của CDC Mỹ, tải lượng virus mang trong đường hô hấp trên ở một người nhiễm bệnh đã được tiêm vắc xin đầy đủ hoặc một phần thấp hơn khoảng 40% so với những bệnh chưa được tiêm chủng.
Những người được chủng ngừa cũng ít có khả năng cho kết quả dương tính với virus trong 1 tuần hơn so với những người không tiêm chủng.
Vì những người đã tiêm vắc xin nếu mắc bệnh thường có các triệu chứng nhẹ hơn và bệnh có xu hướng khỏi nhanh hơn nên các chuyên gia cho rằng điều này đồng nghĩa với việc họ có ít khả năng lây truyền virus sang người khác hơn; ít ho hoặc hắt hơi có nghĩa là ít nguy cơ phát tán virus ra môi trường xung quanh. Tuy nhiên, biến thể Delta được cho là thách thức với quan điểm này.
Biến thể Delta làm tăng tải lượng virus, tăng mức độ nghiêm trọng và tăng nguy cơ lây nhiễm
Theo CDC, dữ liệu gần đây cho thấy biến thể Delta có khả năng lây truyền cao hơn so với cảm lạnh thông thường, bệnh đậu mùa, Ebola, cúm… và có khả năng lây truyền tương tự như thủy đậu.
Bà Walensky cho biết, những người bị nhiễm biến thể Delta có nguy cơ lây lan virus gấp đôi so với những người bị nhiễm biến thể Alpha vốn chiếm ưu thế trước đó. Một phần nguyên nhân là do biến thể này khiến người bệnh có nhiều virus trong mũi và cổ họng hơn.
Một nghiên cứu ở Trung Quốc cho thấy, tải lượng virus ở những người nhiễm biến thể Delta cao hơn khoảng 1.000 lần so với những người nhiễm phiên bản gốc của virus SARS-CoV-2.
Một nghiên cứu ở Canada thì cho thấy, bất chấp có tiêm chủng hay không, bất chấp t.uổi tác và tình trạng sức khỏe, biến thể Delta vẫn gây ra nguy cơ nhập viện cao hơn 120% và nguy cơ t.ử v.ong cao hơn 137%.
Trong khi báo cáo từ Singapore phát hiện ra rằng biến thể Delta làm tăng nguy cơ cần bổ sung oxy ở những người nhiễm bệnh và tăng gần gấp đôi nguy cơ mắc bệnh viêm phổi.
Tiêm chủng còn giá trị không khi biến thể Delta lan rộng?
Các chuyên gia y tế đ.ánh giá, vắc xin vẫn còn nguyên giá trị dù trong hoàn cảnh biến thể Delta đang hoành hành. Bởi vì nếu không có “tấm khiên bảo vệ” là vắc xin thì mọi người sẽ rất dễ bị các biến thể của virus SARS-CoV-2 tấn công.
“Mọi người nên yên tâm rằng nếu được tiêm chủng đầy đủ thì sẽ nâng cao khả năng được bảo vệ khỏi bệnh nặng hoặc nguy kịch – tình trạng khiến họ phải nhập viện hoặc t.ử v.ong do virus này gây ra”, Tiến sĩ Paul Offit, chuyên gia vắc xin tại Bệnh viện Nhi Philadelphia nói với Washington Post. “Vắc xin sẽ cứu sống bạn!”.
Dân Mỹ “chóng mặt” vì biến chủng Delta
Diễn biến dịch Covid-19 thay đổi “chóng mặt” do sự xuất hiện của biến chủng Delta nguy hiểm đã khiến chính quyền Mỹ liên tục đưa ra các cảnh báo và chúng khiến nhiều người Mỹ cảm thấy bị “rối loạn”.
Biến chủng Delta đang đe dọa thành quả chống dịch của Mỹ (Ảnh: AFP).
Sau khi lên nhậm chức, Tổng thống Mỹ Joe Biden bắt đầu nhiệm kỳ với những thành tựu chống dịch ấn tượng. Vài tháng trước, ông từng tự tin rằng cuộc khủng hoảng y tế tồi tệ đã sắp được kiểm soát. Tuy nhiên, Mỹ hiện đang phải đối mặt với những diễn biến và thay đổi đầy phức tạp gần đây.
Biến chủng nguy hiểm Delta xuất hiện, những nghiên cứu khoa học mới về Delta được công bố đang gây ra những nhiễu loạn về mặt thông tin khi chính quyền liên tục đưa ra các cảnh báo bám sát diễn biến của dịch nhưng lại có xu hướng mâu thuẫn.
“Trong khi chúng ta rất muốn khép lại đại dịch, Covid-19 vẫn chưa buông tha chúng ta, vì vậy cuộc chiến của chúng ta phải kéo dài hơn nữa. Điều này rất khó nhưng chúng ta sẽ đồng hành cùng nhau”, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC) Rochelle Walensky cảnh báo.
Những diễn biến thời gian qua một lần nữa chứng kiến nỗ lực của các chính quyền trên khắp nước Mỹ bị ảnh hưởng bởi bản chất hỗn loạn của đại dịch. Theo New York Times , thay vì một thông điệp nhất quán, giới chức Mỹ đang đưa ra những thông tin đôi khi khác biệt do sự thay đổi quá nhanh chóng của Covid-19.
Những thông điệp gây bối rối
Tại Louisiana, một trong những bang có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất, Thống đốc John Bel Edwards ban hành quy định đeo khẩu trang trong nhà, tương tự với San Francisco và 6 hạt ở khu vực Vịnh tại California. Tuy nhiên, tại thành phố New York, Thị trưởng Bill de Blasio không đưa ra quy định này, dù nó phù hợp với chỉ dẫn của CDC.
Vào tháng 5, CDC Mỹ cho biết, những người đã tiêm chủng Covid-19 không cần mang khẩu trang ở trong nhà cũng như ngoài trời. Tuy nhiên, tuần trước, CDC bất ngờ thay đổi lại thông báo, một lần nữa khuyến nghị tất cả mọi người – dù đã tiêm chủng hay chưa tiêm chủng – nên đeo khẩu trang trong nhà ở những khu vực mà mầm bệnh đang lây lan nhanh.
Vài ngày sau đó, một tài liệu của CDC được hé lộ cho thấy nguyên nhân của việc thay đổi này: Chủng Delta dễ lây lan như thủy đậu và lây cho cả người đã tiêm chủng. Điều này đặt những người chưa tiêm vắc xin vào nguy hiểm và gây ra mối đe dọa rằng có sự lây lan rộng của mầm bệnh hiện tại có thể khiến xuất hiện biến chủng mới có khả năng “né” vắc xin.
“Chủng Delta khác với các biến thể khác. Tôi biết đây là thông tin gây thất vọng và tôi chia sẻ sự thất vọng này”, bà Walensky cho biết.
Một quan chức cấp cao giấu tên ngày 2/8 thừa nhận rằng, nhiều người Mỹ cảm thấy lúng túng vì phải tiếp nhận luồng thông tin đôi khi mâu thuẫn và khó hiểu từ chính quyền.
Một nguồn tin khác nói rằng, ông Biden sẽ có bài phát biểu toàn quốc vào cuối tuần này, nhằm nhấn mạnh lại các điểm mấu chốt: “Vắc xin an toàn và hiệu quả. Lý do mà người đã tiêm chủng phải đeo khẩu trang trở lại là vì còn quá nhiều người chưa tiêm chủng. Vì vậy, người Mỹ cần phải tiêm chủng và kêu gọi những người xung quanh mình có hành động tương tự”.
“Những điều không thay đổi chính là việc cần phải tiêm chủng và khẩu trang có hiệu quả trong việc bảo vệ mọi người”, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Carlos del Rio từ đại học Emory (Mỹ) nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông del Rio cho rằng, CDC hồi tháng 5 có thể đã có hành động chưa hoàn toàn chuẩn xác khi khuyến cáo người đã tiêm chủng không cần đeo khẩu trang. Động thái này không sai về mặt khoa học, nhưng nó đã khiến nhiều người bỏ khẩu trang, cũng khiến các bang, địa phương, doanh nghiệp bán lẻ bỏ quy định bắt buộc đeo khẩu trang. Đây có thể là một trong những nguyên nhân góp phần vào sự lây lan của chủng Delta.
Sau đó, khi CDC đưa ra khuyến cáo người đã tiêm chủng vẫn phải đeo khẩu trang ở những khu vực mầm bệnh đang lây lan nhanh, điều này khiến cho các lãnh đạo bang và địa phương phải đảo ngược quyết định trước đó, và khiến người dân bối rối.
Thêm vào đó, sau khi CDC đưa ra khuyến cáo về khẩu trang, Nhà Trắng lại có động thái mâu thuẫn, khi yêu cầu các nhân viên liên bang chưa tiêm chủng phải đeo khẩu trang ở nơi làm việc, nhưng lại không bắt buộc những người đã tiêm chủng làm như vậy.
Hàng loạt câu hỏi chưa có lời đáp
Diễn biến nhanh chóng của dịch bệnh đe dọa tới thành tựu chống dịch của Mỹ thời gian qua (Ảnh: Reuters).
Vấn đề khẩu trang chỉ là một trong hàng loạt câu hỏi được người dân đặt ra: Liệu họ có thể ăn trong nhà hàng hay quán bar? Các sự kiện thể thao sẽ ra sao? T.rẻ e.m có nên đeo khẩu trang khi tới trường vào tháng 9 hay không? Đã có vắc xin cho t.rẻ e.m đã có hay chưa và chúng có bắt buộc phải tiêm chủng hay không? Chính xác là mọi người đang sợ hãi điều gì? Mọi người nên làm gì?
Những câu hỏi trên vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng. Mối đe dọa với những người khác nhau là khác biệt, phụ thuộc vào việc họ tiêm chủng hay chưa, tình trạng dịch bệnh trong cộng đồng họ sống ra sao. Trong khi đó, đại dịch vẫn đang diễn tiến nhanh chóng và thay đổi không ngừng và trở thành thách thức với CDC.
Jen Kates, phó chủ tịch Quỹ Kaiser Family, cho biết CDC phải đối mặt với khó khăn vì các thông điệp của họ là thời gian thực và dữ liệu thay đổi không ngừng. Vì vậy, nó có thể gây ra sự rối loạn và khó hiểu với người dân.
Trong khi đó, chuyên gia del Rio cho rằng, CDC hiện cần phải tập trung vào thông điệp quan trọng nhất là người Mỹ nên đi tiêm chủng, thay vì nói về ca nhiễm “đột phá” – những người đã tiêm chủng đầy đủ mà vẫn mắc Covid-19. Những trường hợp này hiện rất hiếm xảy ra và cách truyền tải về nó có thể gây bối rối cho công chúng thay vì hướng họ về mục tiêu tiêm chủng chủ chốt.
