Chủ quan không đi khám bệnh, cho rằng hết sốt là khỏi bệnh, chỉ mắc 1 lần trong đời,… là những sai lầm khiến bệnh nhân sốt xuất huyết trở nặng, thậm chí t.ử v.ong.
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra. Nguyên nhân lây lan bệnh là do muỗi vằn truyền virus Dengue từ người bệnh sang người khỏe mạnh.
Khi mắc sốt xuất huyết, các triệu chứng có thể nhẹ hoặc nặng. Các triệu chứng nhẹ của bệnh sốt xuất huyết có thể bị nhầm lẫn với các bệnh khác gây sốt, đau nhức hoặc phát ban. Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh sốt xuất huyết là sốt kèm các triệu chứng như: buồn nôn, nôn, phát ban, đau và nhức hố mắt, đau cơ, khớp hoặc xương… Các triệu chứng này thường kéo dài từ 2-7 ngày. Hầu hết người bệnh sẽ hồi phục sau khoảng 1 tuần. Tuy nhiên nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời dễ dẫn đến sốt xuất huyết dạng nặng, có thể gây c.hảy m.áu nặng, giảm huyết áp đột ngột (sốc) và t.ử v.ong.
Trao đổi với VietNamNet, bác sĩ Nguyễn Thị Hiệp, Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chỉ ra những sai lầm thường gặp khiến bệnh nhân nhiễm virus Dengue trở nặng thậm chí t.ử v.ong.
– Chủ quan không đi khám
Sốt xuất huyết được chia thành 3 mức độ: nhẹ, có dấu hiệu cảnh báo và nặng. Mặc dù mức độ nhẹ có thể được chỉ định theo dõi tại nhà nhưng người bệnh vẫn cần đi khám để được chẩn đoán và theo dõi vì bệnh có thể tiến triển từ mức độ nhẹ sang nặng.
Đối với sốt xuất huyết ở mức độ nặng có thể gây ra biến chứng nặng như xuất huyết nội tạng, tổn thương não, tổn thương gan thận, thậm chí t.ử v.ong nếu không được phát hiện kịp thời.
– Hết sốt là khỏi bệnh
Sau giai đoạn sốt cao lại chính là giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh. Sau 2-7 ngày, phần lớn người bệnh đã hết sốt và cảm thấy dễ chịu hơn nhưng đây lại là giai đoạn tiểu cầu giảm nặng và thoát huyết tương. Triệu chứng bắt đầu nhận rõ như: xuất huyết dưới da, c.hảy m.áu cam…
Tùy vào mức độ cũng như biến chứng của bệnh có thể dẫn đến c.hảy m.áu nội tạng, tràn dịch màng phổi, xuất huyết tiêu hóa, sốc dengue, thậm chí t.ử v.ong. Chính vì vậy, đây là giai đoạn cần được bác sĩ theo dõi sát sao và bệnh nhân cần được nghỉ ngơi tuyệt đối, hạn chế vận động nặng, đi lại nhiều.
– Chỉ mắc bệnh 1 lần trong đời
Bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra với 4 tuýp, ký hiệu là D1, D2, D3, D4. vì vậy có thể hiểu rằng một người có thể mắc sốt xuất huyết 4 lần trong đời với 4 tuýp virus khác nhau.
Chia sẻ với Zing, TS.BS Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng khoa Sốt xuất huyết – Huyết học, Bệnh viện Nhi đồng 1 (Tp.HCM), bổ sung thêm một số sai lầm trong cách chăm sóc và nhìn nhận về bệnh, nhiều người chủ quan khiến sốt xuất huyết diễn biến nặng hơn, đó là:
– Dùng kháng sinh điều trị sốt xuất huyết
Tự ý uống hạ sốt liên tục, uống kháng sinh là sai lầm khá phổ biến khi điều trị sốt xuất huyết tại nhà. Nguyên nhân là bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, không phải vi khuẩn. Do đó, kháng sinh không có tác dụng điều trị bệnh này.
Việc tự ý dùng thuốc kháng sinh càng khiến người bệnh có nguy cơ chuyển nặng và biến chứng như xuất huyết, giảm tiểu cầu thậm chí rối loạn đông m.áu, từ đó khiến bệnh sốt xuất huyết bị chậm trễ điều trị.
– Cạo gió khi bị sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết thường xuất hiện những nốt đỏ như xuất huyết dưới da. Do đó, nhiều người, nhất là gia đình ở khu vực vùng sâu, vùng xa có thói quen cắt lể, cạo gió để hút bớt m.áu độc ra ngoài. Đây là hành động nguy hiểm vì có thể gây tình trạng c.hảy m.áu khó cầm, n.hiễm t.rùng.
– Kiêng tắm khi bị sốt xuất huyết
Việc kiêng tắm hoàn toàn là không nên, người bệnh vẫn có thể tắm gội với nước ấm, trong phòng kín gió. Ngoài ra, khi bị sốt, người bệnh được lau người bằng nước ấm cũng là cách hạ sốt.
Ngoài ra, người bệnh mới phát hiện sốt xuất huyết cần nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát, sạch sẽ, ăn uống đa dạng, chú ý đồ dễ tiêu. Đặc biệt, khi bị sốt, người bệnh nên uống nhiều nước, bao gồm cả nước trái cây, dung dịch điện giải Oresol.
Người lớn hay t.rẻ e.m có thể dùng thuốc hạ sốt Paracetamol nhưng cần đúng liều lượng. Khi thấy những dấu hiệu như sốt cao không hạ, chân tay lạnh, vật vã, mệt mỏi li bì, đau bụng, nôn… cần lập tức đến cơ sở y tế.
Mất cảnh giác với sốt xuất huyết sau 2 năm chống dịch COVID-19
5 tháng đầu năm, TP.HCM ghi nhận 11.722 trường hợp mắc sốt xuất huyết với 209 ca nặng (tăng gấp 7 lần so với cùng kỳ năm 2021) và 7 ca t.ử v.ong.
Mới đây, Bệnh viện Quân y 175 cho biết vừa thay thế 56 lít huyết tương, cứu sống một bệnh nhân sốt xuất huyết. Thời điểm nhập viện, bệnh nhân bị sốc nặng, suy hô hấp, gan, thận, rối loạn đông m.áu, dấu hiệu nhiễm khuẩn huyết từ đường tiêu hóa… Đây là một huấn luyện viên thể hình, sinh năm 1986, thể trạng khỏe mạnh.
Suýt t.ử v.ong vì bệnh muỗi truyền
Các bác sĩ cho bệnh nhân thở máy, kiểm soát dịch, chống sốc, lọc m.áu liên tục, thay huyết tương, điều trị gan. Tuy nhiên, tình trạng không cải thiện. Lúc này, bác sĩ tính đến phương án chạy ECMO – kỹ thuật đã cứu sống rất nhiều bệnh nhân COVID-19 nguy kịch trước đó.
Dấu hiệu bệnh sốt xuất huyết.
Với bệnh nhân sốt xuất huyết, bác sĩ phải vừa chạy ECMO vừa thay m.áu, lọc m.áu liên tục, kiểm soát về đông m.áu hàng giờ. Bệnh nhân được lọc m.áu liên tục 12 lần, thay huyết tương cấp cứu 14 lần với tổng thể tích huyết tương thay thế là 56 lít, tương đương 280 đơn vị m.áu tươi.
Đồng thời, phải mất đến 47 ngày chăm sóc, điều trị tích cực, bệnh nhân mới có thể thoát khỏi “cửa tử” sốt xuất huyết.
Trước đó, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM cũng thông tin về một bệnh nhi tái mắc sốt xuất huyết khiến men gan tăng lên 100 lần. Đó là một b.é g.ái tại tỉnh Cà Mau chuyển lên TP.HCM sau 4 ngày điều trị tại địa phương. Bệnh nhi mắc bệnh tan m.áu bẩm sinh Thalassemia và đã từng mắc sốt xuất huyết Dengue vào năm 2018.
Sau khi nhập viện, xét nghiệm cho thấy men gan của bệnh nhi tăng cao hơn 10 lần. Bé dần rơi vào hôn mê, vàng da, gan to kèm men gan tiếp tục tăng cao hơn 100 lần so với bình thường.
Các bác sĩ Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc đã hỗ trợ hô hấp cho trẻ, chống phù não, điều trị suy gan cấp, lọc m.áu liên tục, truyền m.áu và chế phẩm m.áu. Tuy nhiên, diễn biến vẫn xấu đi, các bác sĩ quyết định thay huyết tương thể tích lớn kết hợp với lọc m.áu liên tục để thay thế chức năng gan và ổn định chức năng đông m.áu.
Khi đó, tình hình mới được cải thiện, bé thoát c.hết ngoạn mục.
PGS.BS Phạm Văn Quang, Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Nhi đồng 1 cảnh báo, nhiều trẻ mắc sốt xuất huyết nặng đã nhập viện vì trụy tim mạch, suy đa tạng. Trong đó, suy gan cấp nặng gây hôn mê gan, xuất huyết nặng có thể dẫn đến t.ử v.ong.
Nguy cơ bùng dịch lớn trong năm 2022
Bác sĩ Lê Hồng Nga, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM nhận định, bệnh sốt xuất huyết hiện đang tăng không chỉ ở TP.HCM mà còn ở nhiều tỉnh, thành phía Nam. Một số quốc gia trên thế giới cũng đang cảnh báo về bệnh này. Từ nay đến cuối năm có thể xảy ra dịch lớn nếu không có giải pháp ngăn chặn.
Trong 5 tháng đầu năm 2022, TP.HCM ghi nhận 11.722 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết, tăng 66,5% với cùng kỳ năm 2021. Số ca nặng là 209 ca, tăng gấp 7 lần so với cùng kỳ năm 2021.
Thông thường chu kỳ của một đợt dịch sốt xuất huyết bùng phát mạnh là từ 3-4 năm. Lần gần đây nhất, năm 2019, Việt Nam có hơn 300.000 ca bệnh, riêng TP.HCM có khoảng 65.000 ca.
Lật úp các lu vại chứa nước không sử dụng để lăng quăng không sinh sôi.
Ngay từ đầu năm 2022, các chuyên gia Viện Pasteur TP.HCM đã cảnh báo về nguy cơ bùng dịch. Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Hội truyền nhiễm TP.HCM lý giải, trong 2 năm qua cộng đồng không có miễn dịch. Ngoài ra, do tập trung chống dịch COVID-19, người dân và các cấp chính quyền có sự lơ là với phòng sốt xuất huyết.
“Nhiều tình huống trẻ t.ử v.ong không kịp trở tay. Do đó, khi trẻ sốt liên tục 48 giờ phải đưa đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và điều trị sớm”, bác sĩ Khanh nói.
Ông cảnh báo, bệnh cũng đang có khuynh hướng chuyển dịch tỷ lệ mắc từ t.rẻ e.m sang người lớn, trẻ lớn. Trong đó, tỷ lệ người lớn bị sốt xuất huyết khá cao, chuyển biến nặng. Mỗi người có thể mắc sốt xuất huyết nhiều lần do virus Dengue gây bệnh có 4 type cùng lưu hành tại Việt Nam.
Cũng trong đầu năm nay, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lưu ý số ca bệnh sốt xuất huyết đã tăng “30 lần trong vòng 50 năm qua” và cảnh báo dịch bùng phát ở những khu vực mới. Thời điểm này, Singapore, Indonesia, Malaysia và các quốc gia châu Mỹ cũng đang đối mặt với tình hình dịch ngày một căng thẳng. Năm 2019, thế giới đã trải qua một mùa sốt xuất huyết kỷ lục với 5,2 triệu ca bệnh.
Biện pháp phòng bệnh truyền thống và hiệu quả nhất hiện vẫn là lật úp các vật dụng chứa nước không sử dụng, không để lăng quăng sinh sôi sẽ không có sốt xuất huyết.
